Vremeplov

Suočavanje sa prošlošću i zločinima počinjenim tokom nedavnih sukoba na prostoru bivše Jugoslavije, jedan je od stubova rada Fonda B92 – od koprodukcije dokumentarnih filmova sa televizijom B92 do pokretanja obrazovnih programa za mlade, sve sa ciljem da se javnosti pruži prilika za učenje o istorijskim događajima kako bi se predupredilo njihovo ponavljanje u budućnosti. Poštovanje slobode izražavanja i ljudskih prava tako dobija na važnosti, a vrednosti poput društvene odgovornosti i humanosti dolaze u prvi plan.

Jedna od najvećih inicijativa Fonda B92 jeste izgradnja memorijalnog i edukativnog centra Staro sajmište. Staro sajmište je područje na obali reke Save u Beogradu, u neposrednoj blizini centra grada. Objekti na tom prostoru izgrađeni su 1937. godine, kao prvi objekti sajamskog tipa u glavnom gradu. Na toj lokaciji su, 1941. godine, nemačke okupacione snage osnovale logor Semlin Judenlager, jedan od prvih koncentracionih logora u Evropi. Između marta i maja 1942. preko 7 000 zatočenih jevrejskih žena, dece i starih usmrćeno je u dušegubki (mobilnom gasnom kamionu). Nakon oduzimanja života građana jevrejskog porekla, logor je postao mesto razračunavanja sa, uglavnom, političkim protivnicima, pa je u njemu između 1942. i 1944. godine život izgubilo više od 10 000 ljudi. Danas je Staro sajmište potpuno zapušten prostor usred grada. Zbog nemara lokalnih vlasti većina objekata na prostoru Starog sajmišta u potpunosti je ruinirana. Fond B92 pokrenuo je inicijativu kojim se predlaže prikupljanje sredstava za obnovu ovog mesta stradanja, koje bi imalo muzejsku i edukativnu svrhu. Tokom 2013. godine, srpske i beogradske vlasti formirale su komisiju koja treba da predloži programski sadržaj ove buduće institucije. Članovi komisije su eminentni stručnjaci i javni radnici koji se problemom Starog sajmišta bave već godinama, uključujući i Verana Matića, predsednika Upravnog odbora Fonda B92.

Takođe, prostorije u kojima Fond B92 radi smeštene su u zgradi bivših jevrejskih dobrotvornih organizacija koja je izgrađena 1930. godine, u jednom od najstarijih delova Beograda. Velika sala u okviru ove zgrade često je u svojoj istoriji korišćena za sve vrste javnih okupljanja i humanitarnih aktivnosti beogradskih Jevreja, a povremeno je služila i kao sinagoga. Danas je to mesto različitih kulturnih, humanitarnih, medijskih aktivnosti i projekata Fonda B92, koji sve veći fokus u svom radu stavlja i na obrazovne programe naglašavajući istorijsku i simboličnu ulogu zgrade u kojoj radi.

Kroz rad sa učenicima i nastavnicima osnovnih i srednjih škola o pitanjima ljudskih prava i (zlo)upotrebe istorije, Fond B92 kombinuje iskustva različitih partnera u razvoju metodologije sa uspešnim i potvrđenim aktivnostima u okviru sopstvenog programa Slobodna zona junior. Davanje važnosti izučavanju Holokausta i zločina protiv čovečnosti iz bliže i dalje istorije čitavog regiona kroz obrazovne aktivnosti, istraživanja, rasprave, publikacije, video radove itd. Vremeplov Fonda B92 podstiče kulturu sećanja i poštovanje različitosti pre svega među decom i mladima, ali i među svim zainteresovanim građanima kako bi se obezbedilo pomirenje i prevazišle socijalne i etničke razlike među pojedinim grupama u srpskom društvu.

Fond B92 član je Međunarodne koalicije mesta savesti (sitesofconscience.org) i evropske inicijative Laboratorija sećanja (memorylab-europe.eu).